w warunkach szczególnych lub pracy o szczególnym charakterze w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów”. UWAGI DODATKOWE: Ustawa emerytalna z 1998 r. przewiduje już tylko jeden rodzaj wieku emerytalnego – powszechny wiek emerytalny. Zachowano jednak prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym dla pracowników urodzonych przed 1.
Praca w szczególnych warunkach może spowodować nawet trwałe uszkodzenie zdrowia pracownika. Z kolei praca o szczególnym charakterze wymaga od pracownika dużej sprawności psychofizycznej oraz odpowiedzialności. Pracownicy wykonujący pracę w szczególnych warunkach oraz pracę o szczególnym charakterze z całą pewnością zasługują na szczególną ochronę prawną oraz przywileje. Jednym z nich jest możliwość przejścia na emeryturę w niższym wieku niż ten powszechnie przyjęty. Prace tego typu wykonywane w starszym wieku mogą przyczynić się nawet do powstania trwałego uszczerbku na zdrowiu. Praca w szczególnych warunkach różni się od pracy o szczególnym charakterze. Oba rodzaje pracy zdefiniowane zostały w art. 3 Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. W tym akcie prawnym można znaleźć również szczegółowy wykaz prac w szczególnych warunkach oraz prac zaliczanych do tych o szczególnym charakterze. Prace te związane są z czynnikami ryzyka. Z kolei do czynników, o których mowa w zdaniu poprzednim zalicza się pracę pod ziemią, na oraz pod wodą, w powietrzu. Zalicza się tu także prace determinowane procesami technologicznymi, czyli w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu, prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, jak również bardzo ciężkie prace fizyczne oraz ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała. Zobacz też: Kiedy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę? To właśnie te czynniki ryzyka mogą wraz z wiekiem przyczyniać się do trwałego uszkodzenia zdrowia. Do prac w szczególnych warunkach należą: Prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu; Prace udostępniające lub eksploatacyjne związane z urabianiem minerałów skalnych; Prace pod ziemią bezpośrednio przy drążeniu tuneli w górotworze; Prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy); Prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwanie elementów układu wlewowego, ścinanie, szlifowanie powierzchni odlewów oraz ich malowanie na gorąco; Prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych; Prace murarskie bezpośrednio w piecach hutniczych, odlewniczych, bateriach koksowniczych oraz w piecach do produkcji materiałów ceramicznych; Prace bezpośrednio przy ręcznym zestawianiu surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów szklanych w hutnictwie szkła; Prace bezpośrednio przy kuciu ręcznym w kuźniach; Prace bezpośrednio przy obsłudze agregatów i urządzeń do produkcji metali nieżelaznych; Prace bezpośrednio przy obsłudze ciągów walcowniczych: przygotowanie, dozorowanie pracy walców lub samotoków, ingerencja przy wypadaniu i zaklinowaniu materiałów; Prace przy obsłudze dźwignic bezpośrednio przy wytapianiu surówki, stopów żelaza lub metali nieżelaznych; Prace bezpośrednio przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych; Prace bezpośrednio przy wypychaniu koksu z baterii koksowniczych, gaszeniu lub sortowaniu koksu; Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich lub izolacyjnoegzotermicznych używanych w odlewnictwie i hutnictwie; Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub wyładunku pieców komorowych wyrobami ogniotrwałymi; Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub rozładunku gorących wyrobów ceramicznych; Prace bezpośrednio przy formowaniu wyrobów ogniotrwałych wielkogabarytowych przy użyciu ręcznych narzędzi wibracyjnych; Prace przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych; Prace nurka lub kesoniarza, prace w komorach hiperbarycznych; Prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku; Prace rybaków morskich; Prace na statkach żeglugi morskiej; Prace na morskich platformach wiertniczych; Prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy; Prace bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego; Prace bezpośrednio przy obróbce odwiertów w górnictwie otworowym: ropy naftowej lub gazu ziemnego; Prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.); Prace bezpośrednio przy malowaniu, nitowaniu lub montowaniu elementów wyposażenia w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.); Prace wewnątrz cystern, kotłów, a także zbiorników o bardzo małej kubaturze po substancjach niebezpiecznych; Prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych; Prace bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów zawierających azbest lub prace rozbiórkowe związane z ich usuwaniem; Prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór; Prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową; Prace w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0°C; Prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych; Prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym; Prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym; Prace przy kuciu ręcznym w kuźniach przemysłowych oraz obsłudze młotów mechanicznych; Prace przy produkcji węglików spiekanych, elektrod, rud i walczaków oraz żelazostopów. Prace o szczególnym charakterze Praca o szczególnym charakterze wymaga od pracownika dużej sprawności psychofizycznej oraz odpowiedzialności. Do prac o szczególnym charakterze należą: Prace pilotów statków powietrznych (pilot, instruktor); Prace kontrolerów ruchu lotniczego; Prace mechaników lotniczych związane z bezpośrednią obsługą potwierdzającą bezpieczeństwo statków powietrznych na płycie lotniska; Prace nawigatorów na statkach morskich oraz pilotów morskich; Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych (maszynista pojazdów trakcyjnych, maszynista instruktor, maszynista zakładowy, maszynista wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej, kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM, pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych) i kierowników pociągów; Prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu pociągów i pojazdów metra (dyżurny ruchu, nastawniczy, manewrowy, ustawiacz, zwrotniczy, rewident taboru bezpośrednio potwierdzający bezpieczeństwo pociągu, dyspozytor ruchu metra, dyżurny ruchu i stacji metra); Prace funkcjonariuszy straży ochrony kolei; Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym; Prace kierowców pojazdów uprzywilejowanych; Prace kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne wymagające oznakowania pojazdu tablicą ostrzegawczą barwy pomarańczowej, zgodnie z przepisami Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r.; Prace operatorów reaktorów jądrowych; Prace operatorów żurawi wieżowych, do obsługi których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych lub stoczniowych; Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego; Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa publicznego; Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów wybuchowych, środków strzałowych, wyrobów pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowaniu; Prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną; Prace elektromonterów bezpośrednio przy usuwaniu awarii oraz eksploatacji napowietrznych sieci elektroenergetycznych w warunkach prac pod napięciem; Prace członków zespołów ratownictwa medycznego; Prace członków zawodowych ekip ratownictwa (chemicznego, górskiego, morskiego, górnictwa otworowego); Prace pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej uczestniczących bezpośrednio w akcjach ratowniczych; Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych; Prace personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych; Prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami; Prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Opracowano na podstawie: Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych Opisz nam swój problem i wyślij zapytanie.
Przepisy te mają jednak haczyki. Nowe przepisy zniosły zasadę, że emerytura pomostowa przysługuje tylko tym osobom, które pracowały w szczególnych warunkach przed 1999 r. Nadal obowiązują jednak inne ograniczenia w uzyskaniu wcześniejszych wypłat z ZUS. W odpowiedzi na interpelację poselską resort rodziny wytłumaczył zasady
Do tej pory orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych było niejednolite i pozostawiało wiele wątpliwości. Stąd pytanie skierowane do rozszerzonego składu Izby. PROCEDURY: Praca w szczególnych warunkach >> Praca o szczególnym charakterze >> ZUS: 15 lat ciężkiej pracy, ale nie po 2008 roku Według tej ustawy - prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Wykaz prac znajduje się w załączniku do ustawy. Marian K. był w swoim życiu zawodowym kierowcą 3,5 tonowej ciężarówki przez 15 lat. Czyli pracował w warunkach szkodliwych. Jednak - zdaniem ZUS - nie spełnił dodatkowego warunku do uzyskania emerytury pomostowej, tj. nie wykonywał pracy w warunkach szkodliwych po 31 grudnia 2008 r. (a tak stanowi pkt 6 art. 6 ustawy pomostowej). Przed Sądem I instancji Marian K. wyjaśniał, że po 31 grudnia 2008 r. przez 21 dni w 2016 roku woził niebezpieczne ładunki. I tak wnioskodawca wodził: przez 7 dni w czerwcu 2016 r.( od 14 do 21 września 2016 r. od 22 do 29 listopada 2016 r. A zatem - przysługuje mu emerytura pomostowa - i tak stwierdził Sąd Okręgowy w Lublinie. Natomiast Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację. Wobec tego organ złożył skargę kasacyjną, a trzyosobowy skład SN powziął wątpliwość: Czy dla spełnienia przesłanki do nabycia prawa do emerytury pomostowej z art. 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych konieczne jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r. przez okres przynajmniej miesiąca? Cały problem rozbijał się o ten jeden miesiąc. Czy ma być to praca nieprzerwana przez miesiąc? Czy z przerwami, czy na umowie o pracę, czy też bez takiej umowy? Prokurator Generalny opowiedział się za podjęciem uchwały, stanowiącej, że po spełnieniu innych przesłanek, emerytura pomostowa należy się, gdy prace szkodliwe były wykonywane po 31 grudnia 2008 r. Jednak PG nie odniósł się do kwestii miesiąca pracy. Sprawdź też: Czy prace w wykopie są wymienione wśród prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze? > SN: Nie musi być miesiąc pracy Jak uzasadniał uchwałę prezes Izby - sędzia Piotr Prusinowski - warunkiem uzyskania emerytury pomostowej jest praca w szczególnych warunkach - na starych zasadach, a ponadto koniecznie - praca po 31 grudnia 2008 r. w tych warunkach. Powstało pytanie jak długo ta praca ma trwać? W kilku wyrokach Sąd Najwyższy określił, że wymagany jest miesiąc, ale ustawa o tym nic nie mówi. - Według Sądu Najwyższego do uzyskania emerytury pomostowej nie potrzebna jest praca po 2008 r. przynajmniej przez jeden miesiąc, może być mniej - mówił sędzia Prusinowski. - Konieczne jest jednak zawarcie umowy o pracę - dodał. Sędzia przewodniczący wspomniał o dwóch wyjątkach, gdy taka emerytura nie przysługiwałaby: jest podpisana umowa o pracę w szczególnych warunkach, ale wnioskodawca jej nie wykonuje nie podpisano takiej umowy, ale praca w szczególnych warunkach jest wykonywana. W omawianej sprawie Mariana K. Sąd Najwyższy w składzie 3 sędziów rozpoznający skargę kasacyjną musi rozważyć podjętą uchwałę siódemkową. Dlatego, że wnioskodawca miał podpisaną umowę i pracował w szczególnych warunkach po 2008 r. Sygnatura akt III UZP 2/22, uchwała 7 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 18 maja 2022 roku. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
4 000 zł / 160 godzin = 25 zł za godzinę pracy. Obliczmy godziny urlopu: 10 dni x 8 godzin pracy = 80 godzin pracy (urlopu) Obliczmy wynagrodzenie urlopowe: 80 godzin urlopu x 25 zł za godzinę = 2000 zł. Co ważne, na wniosek pracownika, wynagrodzenie urlopowe może zostać wypłacone jeszcze przed rozpoczęciem urlopu.
Ustawa o emeryturach i rentach – sama w sobie – nie zawiera definicji pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i budować można ją jedynie w oparciu o inne przepisy. W swoich staraniach o uzyskanie uprawnień emerytalnych nie warto rezygnować zaraz po wydaniu decyzji odmownej przez ZUS. Co należy wiedzieć, aby nie pozbawić się szansy na „wcześniejszą” emeryturę? Zagadnienie powszechnego wieku emerytalnego jest obecnie przedmiotem wielu dyskusji i kontrowersji. Niezależnie jednak od tego, na jakim poziome zostanie on ustalony, przepisy emerytalne przewidują wyjątki dające możliwość skorzystania z dobrodziejstwa przejścia na emeryturę w wieku niższym niż powszechny (pojęcie „wcześniejsza emerytura” w niniejszym artykule stosowane będzie zamiennie z pojęciem „emerytury w obniżonym wieku emerytalnym” aczkolwiek zasadniczo pojęcia te nie są ze sobą tożsame). Jeden z takich wyjątków dotyczy osób wykonujących tzw. pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Praktyka pokazuje jednak, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych bardzo wnikliwie analizuje tego typu wnioski emerytalne i często odmawia przyznania świadczenia. Warto wiedzieć, że decyzja odmowna nie zawsze oznacza jednak koniec naszych starań o emeryturę. Wiele osób zdaje się nie doceniać szansy, jaką daje możliwość skorzystania z sądowej kontroli decyzji wydawanych przez Zakład. Wynika to przede wszystkim z obawy zainicjowania postępowania sądowego. Tymczasem zmiana decyzji ZUS przez sąd nie ma charakteru wyjątkowego, a odpowiednie przygotowanie się do rozprawy sądowej znacznie zwiększa szansę na przyznanie świadczenia. Redakcja poleca: Umowy terminowe – jak zawierać i wypowiadać (książka) Czym jest praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze? Ustawa o emeryturach i rentach – sama w sobie – nie zawiera definicji pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i budować można ją jedynie w oparciu o inne przepisy. Przyjmuje się, że prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze to prace, w których obniżenie wieku emerytalnego uzasadnione jest zwiększonym narażeniem na zrealizowanie się ryzyka emerytalnego (związanego z występowaniem w środowisku pracy negatywnych czynników przyspieszających naturalny proces utraty sił). Katalog prac dających możliwość skorzystania z dobrodziejstwa niższego wieku emerytalnego znajduje się w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Do katalogu prac w szczególnych warunkach (wykaz A rozporządzenia) zalicza się prace, w których szkodliwe warunki determinowane są siłami natury (np. praca pod ziemią) lub procesami technologicznymi (np. prace w wymuszonej pozycji ciała). Do katalogu prac w szczególnym charakterze zalicza się z kolei prace, które dla należytego wykonania wymagają podwyższonej sprawności psychofizycznej, której spadek może zagrażać życiu lub zdrowiu innych. Do tych prac zalicza się np. pracę pilotów, nawigatorów czy też członków szpitalnych zespołów operacyjnych. Czy należy się bać postępowania sądowego? Zasadniczo, po spełnieniu warunków do uzyskania emerytury (o tym, jakie warunki należy spełnić, mówią art. 32 i n. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a których opis przekracza ramy niniejszego opracowania), konieczne staje się złożenie odpowiedniego wniosku do właściwej terenowej jednostki organizacyjnej ZUS . Zakład oczywiście musi zweryfikować posiadane przez siebie dokumenty z dokumentami składanymi do wniosku. Ten etap postępowania najczęściej toczy się bez udziału wnioskodawcy i kończy się wydaniem decyzji przyznającej lub odmawiającej przyznania prawa do emerytury. Od każdej decyzji wydanej przez ZUS przysługuje odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych, gdzie można dokonać weryfikacji decyzji Zakładu. Wtedy też otwiera się szerszy katalog możliwości dowodowych. Po wniesieniu odwołania sprawę bada się, stosując przepisy procedury cywilnej, gdzie ubezpieczony – wyposażony we wszystkie uprawnienia wynikające z kodeksu postępowania cywilnego – ma większą inicjatywę dowodową, co potencjalnie zwiększa szanse na uzyskanie świadczenia. Co bada ZUS? Świadectwo pracy Podstawowym dokumentem, który jest badany podczas przyznawania praw emerytalnych, są świadectwa pracy. W praktyce jest to też najczęściej kwestionowany dokument przez urzędników ZUS. Zgodnie z przepisami, pracodawcy powinni zamieszczać wzmiankę o tym, czy dana praca jest pracą w szczególnych warunkach czy też w szczególnym charakterze. Zasadniczo zamieszczenie takiej wzmianki przesądza o możliwości skorzystania z prawa do szybszego przejścia na emeryturę. Problemy, które pojawiają się w związku ze świadectwami pracy, najczęściej dotyczą sytuacji, gdy nazwa stanowiska pracy nie pokrywa się z nazwą stanowiska użytą w rozporządzeniu. W takich przypadkach ZUS zazwyczaj odmawia przyznania emerytury. Tymczasem w orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że to nie nazwa stanowiska ma decydujące znaczenie, ale faktyczny zakres wykonywanych czynności. Za ugruntowany i reprezentatywny należy uznać pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia r. (sygn. akt. II UK 21/10) gdzie przyjęto, iż „Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie za jeden z rodzajów pracy wymieniony w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.” Tak więc jeśli – mimo wadliwego nazewnictwa stosowanego przez pracodawcę – naszą pracę można przyporządkować pod którąkolwiek pozycję z rozporządzenia, to nie powinno to mieć wpływu na otrzymanie uprawnień emerytalnych. W zacytowanym wyroku Sąd Najwyższy poruszył także bardzo istotną kwestię, tj. fakt, że praca musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze. Od tej reguły praktycznie nie ma wyjątków (o nich mowa dalej). Jeśli praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stanowiła jedynie część zadań wykonywanych w ciągu dnia, to niestety nie będzie możliwe skorzystanie z uprawnień do obniżonego wieku emerytalnego. Inne dokumenty Świadectwo pracy nie jest jedynym dokumentem, jaki pełni istotną rolę w trakcie badania uprawnień do nabycia emerytury. W praktyce nie mniej ważnymi dokumentami, zarówno w trakcie postępowania przed ZUS, jak i w trakcie ewentualnego postępowania sądowego, są wszelkie dokumenty precyzujące bądź też wyjaśniające rzeczywisty zakres obowiązków ubezpieczonego. Nabierają one szczególnego znaczenia zwłaszcza wtedy, gdy pojawiają się wątpliwości dotyczące świadectwa pracy. Obejmuje to nie tylko wspomniane wcześniej problemy dotyczące nazwy stanowiska, ale również sytuacje, gdzie pracodawca, wbrew obowiązkowi, nie umieścił odpowiedniej wzmianki w świadectwie, bądź też nie jesteśmy już w stanie takiego świadectwa uzyskać (np. ze względu na likwidację zakładu pracy). W jednym z orzeczeń Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, iż „Brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych ze spornego okresu nie przesądza jeszcze o niemożliwości uznania takiej pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych” . Nie sposób odmówić racji przytoczonemu stanowisku. Nie do zaakceptowania byłaby sytuacja, gdzie ubezpieczeni nie mogliby skorzystać z należnych im uprawnień tylko ze względu na błędy pracodawcy lub fakt, że zakład pracy przestał już funkcjonować. W tym miejscu zwrócić należy jednak uwagę na inną, niezwykle ważną kwestię. Jeśli z zakresu obowiązków ubezpieczonego oprócz zadań stanowiących pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wynikać będzie, że ubezpieczony wykonywał także inne prace, może to stanowić dodatkowy argument dla odmowy przyznania prawa do emerytury. Wiąże się to ze wspomnianą wcześniej koniecznością wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze. Jeśli więc w ramach obowiązków ubezpieczonego było wykonywanie innych czynności (nie odpowiadających zakresem odpowiednim pozycjom rozporządzenia) to pośrednio dowiedziemy, że nasza praca nie była pracą wykonywaną ciągle, co jest przesłanką do odmowy przyznania świadczenia. Zobacz również: Ozusowanie zleceń skutkuje wyższymi emeryturami Na szczęście od wskazanej reguły są wyjątki. Pierwszy z nich – w zasadzie oczywisty – polega na tym, że inne obowiązki również mieszczą w ramach katalogu prac sprecyzowanego w rozporządzeniu (po prostu można je zaklasyfikować pod inną pozycję). Drugi wyjątek polega na tym, że uznaje się za pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze również i te prace, w ramach których wykonuje się zadania (nazwijmy je pobocznymi), które są tak silnie związane z pracą zasadniczą, że razem stanowią one integralną całość. Ostatni wyjątek dotyczy sytuacji, gdy wykonywanie czynności nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia miało charakter incydentalny, krótkotrwały czy też uboczny (np. sporządzanie przez brygadzistów po zakończeniu określonego etapu prac odpowiednich raportów). Świadkowie Kolejnym źródłem dowodowym, które może być wykorzystywane podczas postępowania sądowego, są świadkowie. Świadkowie z reguły nie są powoływani na etapie badania sprawy przez organ rentowy. Natomiast w trakcie postępowania sądowego dowód z zeznań świadków jest najczęściej wykorzystywanym środkiem dowodowym i brak jest jakichkolwiek przeszkód, by dowód ten nie mógł być stosowanym także w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych. Procedura cywilna nie przewiduje hierarchii dowodów, chociaż w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych zasadniczo dokumentom nadaje się pewien prymat nad innymi dowodami. Wynika to z faktu, iż dokumenty, a w szczególności dokumenty pracownicze, nie ulegają zmianom w czasie, w tym sensie, iż wykluczona jest zmiana ich treści związana z upływem czasu czy osobistym nastawieniem do sprawy, czego nie można powiedzieć o zeznaniach świadków. W praktyce prowadzi to więc do sytuacji, gdzie ubezpieczeni poprzez zeznania świadków zmuszeni są do obalenia wiarygodności tez zawartych w dokumencie. Nie jest to wykluczone i dlatego też ubezpieczeni często korzystają z takiej możliwości. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 marca 2015 r. III AUa 961/14 przyjęto, iż „W świetle przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych podstawowym dokumentem poświadczającym staż pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego. Niemniej jednak w postępowaniu sądowym ubezpieczony może za pomocą wszelkich środków dowodowych, w tym także zeznań świadków, wykazywać, że w spornym okresie świadczył pracę w warunkach szczególnych. Świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 a zatem stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Możliwe są takie sytuacje, w których świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych budzi uzasadnione wątpliwości w zakresie jego rzetelności i stwierdzania rzeczywistego stanu rzeczy, a skoro świadectwo to jest jedynie oświadczeniem wiedzy, okoliczności w nim zawarte mogą być podważane.” Osobami powoływanymi na świadków najczęściej są oczywiście osoby współpracujące z ubezpieczonym w spornym okresie czy też przełożeni. Na uwadze jednak należy mieć, iż świadkowie muszą być osobami, które w sposób rzetelny i ponad wszelką wątpliwość pozwolą na eliminację wątpliwości z postępowania dowodowego. Sąd wcale bowiem nie musi dać wiary zeznaniom świadków, szczególnie gdy ci zeznają w sposób oczywiście sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Za mogące budzić wątpliwości należy uznać np. zeznania świadka, który pracował na innym stanowisku, ale jednocześnie precyzyjnie jest w stanie przedstawić zakres obowiązków ubezpieczonego, jaki obowiązywał na stanowisku zajmowanym przez niego 20 lat temu. Pozostałe dowody Ze względu na charakter postępowania w sprawie o przyznanie emerytury pozostałe źródła dowodowe mają marginalne znaczenie. O ile np. opinie biegłych są niezbędne dla wydania orzeczenia np. w sprawie o rentę, to w sprawie o emeryturę przydatność takiego dowodu jest znikoma. W jednym z orzeczeń stwierdzono wręcz, iż powołanie biegłego może mieć miejsce tylko wyjątkowo, dla wyjaśnienia kwestii technicznych związanych z wykonywaną pracą, natomiast ocena, czy dana praca jest pracą w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, należy zawsze do sądu. Inicjatywa dowodowa, czyli co? Natomiast istotną kwestią w postępowaniu przed sądem jest inicjatywa dowodowa. Zasadniczo w postępowaniu cywilnym dominuje zasada kontradyktoryjności, która przenosi odpowiedzialność za wynik postępowania dowodowego na strony. Oznacza to, że sąd jedynie w wyjątkowych wypadkach dopuści dowód z urzędu, i jeśli ubezpieczony nie wykaże się samodzielnością, nie będzie mógł liczyć na obronę swojego stanowiska zawartego w odwołaniu od decyzji. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy przyjął, że chociaż wprowadzenie zasady kontradyktoryjności nie zwalnia sądu ubezpieczeń społecznych od obowiązku wszechstronnego wyjaśnienia sprawy i możliwe jest dopuszczenie dowodu niezawnioskowanego przez strony , to jednak dominujący zdaje się być pogląd przeciwny, wskazujący, iż postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych rządzi się tymi samymi prawami co „typowe” postępowanie, ze wszystkimi tego konsekwencjami . Wskazuje to więc na potrzebę aktywnego uczestnictwa w postępowaniu i podjęcia prób odniesienia się do argumentów podnoszonych przez Zakład. W swoich staraniach o uzyskanie uprawnień emerytalnych nie warto rezygnować zaraz po wydaniu decyzji odmownej przez ZUS. Warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację, a w szczególności dowody, jakie możemy powołać w trakcie ewentualnego postępowania sądowego. Szczególnie że postępowanie sądowe w tym zakresie jest wolne od opłat. Polecamy serwis: ZUS Polecamy w INFORRB: Jak ustalić podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla emeryta-zleceniobiorcy W jaki sposób dokonać rozliczenia podatkowego zwrotu zaległych składek ZUS Czy od nagrody jubileuszowej wypłaconej przed upływem 5 lat należy odprowadzić składki ZUS
Jeden z naszych pracowników w okresie od 16 do 22 listopada br. nie przychodził do pracy i jednocześnie nie usprawiedliwił swojej nieobecności. Pracownik stawił się do pracy 23 listopada i z tym dniem rozwiązaliśmy z nim umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym. Jak należy wykazać dni
WitamW związku z decyzją ZUS-u odmawiającą prawo do emerytury pomostowej można wnieść odwołanie do sądu okręgowego- sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Sądem właściwym jest sąd wybrany ze względu na miejsce zamieszkania osoby należy wnieść w ciągu miesiąca od dnia doręczenia odpisu ZUS nie wydał decyzji w ciągu dwóch miesięcy od daty złożenia wniosku o świadczenie albo o ponowne ustalenie jego wysokości, wniesienie odwołania możliwe jest w każdym czasie po upływie tych dwóch od decyzji w sprawie emerytury należy sporządzić na piśmie. Odwołanie dostarcza się lub wysyła za pośrednictwem poczty do:jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzje. Istnieje również możliwość ustnego złożenia odwołania do protokołu sporządzonego przez tę placówkę:Treść odwołania•decyzję jakiej dotyczy odwołanie- najlepiej podać jej numer nadany przez ZUS•zarzutów i wniosków,•uzasadnienie zarzutów i wniosków•podpis ubezpieczonego•lub podpis jego przedstawiciela ustawowego bądź pełnomocnika.„Odwołanie powinno również spełniać ogólne wymogi pisma procesowego określone w kodeksie postępowania cywilnego. Dodatkowo należy zawrzeć:•oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,•imię i nazwisko oraz oznaczenie miejsca zamieszkania osoby odwołującej się, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,•oznaczenie rodzaju pisma i przedmiotu sporu,•wymienienie ZUS uzna odwołanie za słuszne może w ciągu 30 dni od daty złożenia odwołania:•zmienić lub•uchylić zaskarżoną takiej sytuacji wydaje nową decyzję w sprawie świadczenia, nie nadając odwołaniu dalszego może uznać, że odwołanie od decyzji nie jest słuszne. W takim przypadku, nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia odwołania, zobowiązany jest przekazać je do właściwego sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie ZUS przesyła wraz z aktami sprawy oraz uzasadnieniem.”źródło jest w wypadku pomostówek. Reguły przechodzenia na nie określa art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656). Aby skorzystać z tego świadczenia, osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r. musi mieć 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna), odpowiednio – 20 i 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Przy tym wymaga się, aby osoba taka przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała jakiekolwiek prace w szczególnych warunkach lub charakterze wymienione w starych lub w nowych wykazach, a po 31 grudnia 2008 r. – choćby jeden dzień przepracowała w szczególnych warunkach lub charakterze wymienionych w nowych wykazach. Trzeba też rozwiązać stosunek pracy” z art. Magdaleny Januszewskiej „Rzeczypospolita” 14-08-2009, ostatnia aktualizacja 14-08-2009Proszę przeczytać tutaj:1/
Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed
Mój ojciec przepracował 40 lat i stara się o świadczenie przedemerytalne. Przez 6 lat pracował na pełen etat jako palacz kotłowy w pełnym wymiarze godzin (z tego, co wiem, to stanowisko zalicza się do pracy w szkodliwych warunkach). ZUS zakwestionował 14 dni pracy ojca, orzekając, że przepracował on 39 lat, 11 miesięcy i 15 dni, w związku z czym odrzucono wniosek o świadczenie przedemerytalne. Ojciec przeliczał każdy rok pracy w kotłowni na jeden rok całkowitego staży pracy. Czy przelicznik jest właściwy? Gdzie mogła nastąpić pomyłka? Komu przysługuje świadczenie przedemerytalne? Podstawę prawną przyznania świadczenia przedemerytalnego stanowią przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1254 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. „prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn”. Za okres uprawniający do emerytury uważa się okres stażu ustalony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, Nr 64, poz. 593 i Nr 99, poz. 1001), zwanej także ustawą o emeryturach i rentach z FUS. Przeliczanie stażu pracy przez ZUS Zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami okres zatrudnienia Pana ojca, ten 40-letni okres został podzielony przez ZUS na : tzw. okresy składkowe (czyli takie okresy, gdy ojciec fizycznie był w pracy, po dniu 14 listopada 1991 r., przed tą datą wszystkie okresy zatrudnienia liczy się jako okresy składowe) oraz tzw. okresy nieskładkowe (czyli okresy niewykonywania pracy – to są dni np. zasiłku chorobowego, opieki nad członkiem rodziny – jeszcze jedna uwaga, te okresy nieskładkowe były obliczane dopiero po dniu 14 listopada 1991 r.), mając już ustalone w ten sposób okresy składkowe i nieskładkowe – ZUS okresy nieskładkowe obliczył, ale z ograniczeniem do 1/3 okresów nieskładkowych. Przykład – jeżeli ktoś miałby 12 lat składkowych i 6 lat nieskładkowych, to ZUS, obliczając staż, musiałby postąpić następująco: obliczyć lata składkowe – 12, nieskładkowe ograniczyć do 1/3 składkowych, czyli z 12 lat oblicza tylko 1/3 – wychodzi 4 lata – i tylko te 4 lata dolicza do stażu jako składkowe, a 2 lata przepadają. Staż w tym przypadku byłby następujący: 12 + 4 = 20 lat Wyjaśniam, że ograniczenie do 1/3 okresów składkowych zostało wprowadzone dopiero po dniu 14 listopada 1991 r., to jest po wejściu w życie ustawy rewaloryzacyjnej. Przed tą datą wszystkie okresy zatrudnienia były składkowe. Powyższy podział może być jedynym powodem braku 14 dni. Staż pracy w warunkach szkodliwych liczymy według zasady: rok za rok. Na zakończenie proponuję się spokojnie zastanowić, przeanalizować okresy zatrudnienia oraz rozpatrzyć, czy wszystkie okresy zatrudnienia są udowodnione, może czegoś nie ma (np. czas służby w wojsku, okresy pobierania zasiłków dla bezrobotnych, praca w gospodarstwie rodziców, praca po ukończeniu 16 roku życia do dnia rozpoczęcia pracy zawodowej, praca na własnym gospodarstwie rolnym itd.). Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .
Najbardziej dotkliwą konsekwencją za niestawienie się pracownika do pracy i niepoinformowanie pracodawcy o swojej nieobecności może skutkować rozwiązaniem umowy o pracę z pracownikiem bez wypowiedzenia. W efekcie pracownik traci nie tylko pracę, ale także prawo do odprawy i możliwości pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres
Wykonywanie niektórych prac i zawodów niesie ze sobą szczególnie wysokie ryzyko wypadku przy pracy, kalectwa, a nawet śmierci. Pracownicy wykonujący te zawody muszą być szczególnie chronieni – za co odpowiada pracodawca – i szczególnie traktowani – o co dba w szkodliwych warunkach (lub w szczególnym charakterze) to specyficzne zajęcia, które wymagają ponadprzeciętnego wysiłku fizycznego, narażania swojego zdrowia, a niekiedy życia, a także wystawiające pracownika na kontakt z substancjami i czynnikami, które negatywnie wpływają na jego organizm. Prawdopodobne jest, że wiele osób wykonujących tego rodzaju prace „zapłaci” za to zdrowiem. Na przykład w leśnictwie, które przez ogół społeczeństwa nie jest kojarzone z pracą w szczególnych, szkodliwych warunkach, bardzo często dochodzi do ciężkich (w tym śmiertelnych) wypadków przy pracy, wypadków określanych jako lekkie są setki każdego roku. Uprawnienia za prace w szkodliwych i szczególnych warunkachPrace w szczególnym charakterze są nie tylko zagrożeniem dla pracownika, ale również ich wykonywanie sprawia, że z biegiem lat praca w takim zawodzie jest coraz trudniejsza, niekiedy – ze względu na zmęczenie organizmu i choroby zawodowe - staje się wręcz niemożliwa. I to mimo zapewnienia sprzętu ochronnego przez pracodawcę, regularnych badań profilaktycznych czy bogatych pakietów medycznych. Ustawodawca uznał, że tacy pracownicy powinni mieć możliwość wcześniejszego zakończenia pracy zawodowej bez utraty prawa do odpowiedniej wysokości emerytury. Stąd osoby wykonujące zajęcia w szczególnych bądź szkodliwych warunkach są ze względu na obciążenia organizmu związane z wykonywaniem tych zajęć uprawnieni do wcześniejszej i wyższej emerytury, a w niektórych wypadkach do renty inwalidzkiej. Emerytura dla niecierpliwych. W tych zawodach można pracować... Szczegółowy wykaz tych zawodów i prac znaleźć można w rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym wykonywane w szkodliwych i szczególnych warunkachKluczowe w rozporządzeniu są dwa wykazy zawodów, które znaleźć można w załączniku do niego. Wykaz A i B – to prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego (wcześniejszego przejścia na emeryturę) oraz do wzrostu emerytury lub renty szerokim katalogu prac znaleźć można zawody związane z górnictwem, energetyką, hutnictwem i przemysłem metalowym, chemią, budownictwem i przemysłem materiałów metalowych, leśnictwem, przemysłem drzewnym i papierniczym. To także w wykazie A znajdują się zawody związane z przemysłem lekkim, łącznością i transportem oraz gospodarka komunalną. Do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zalicza się również te wykonywane w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym, poligrafii, służbie zdrowia i opiece przeczytać:Wypadek przy pracy. Komu przysługuje odszkodowanie?Z kolei wykaz B dotyczy głównie pracy na statkach żeglugi powietrznej (pilotów, stewardess, skoczków spadochronowych czy nawigatorów), pracy w portach morskich (praca sztauera, trymera, operatora urządzeń przeładunkowych). Znajdują się tu również czynności wykonywane w hutach żelaza i stali oraz hutach metali nieżelaznych (m. in. przy obsłudze pieców koksowniczych). Wykaz ten dotyczy również osób pracujących przy przetwórstwie azbestu, prac nurków morskich i rybaków morskich, jak również pracowników Górskiego Ochotniczego Pogotowia którzy wykonywali prace znajdujący się w wykazie A mają prawo do nabycia świadczenie emerytalnego w obniżonym wieku. Wystarczy, że przepracowali minimum 15 lat w szczególnych warunkach – warunkiem jest to, by praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze godzin (a więc praca na części etatu nie zostanie do tego okresu zaliczona). Dodatkowo pracownik, aby nabyć uprawienia emerytalne musi skończyć 55 lat (w wypadku kobiet) i 60 lat (w wypadku mężczyzn) i ma wymagany okres pomostowe dla osób pracujących w szczególnych warunkachWykaz prac w szczególnych warunkach i wykaz prac o szczególnym charakterze zawiera również ustawa z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych. Przydatna w określaniu prawa do wcześniejszej emerytury jest również ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń przeczytać:Emerytura pomostowa. Komu przysługuje i na jakich warunkach?Czym różnią się przepisy z rozporządzenia od tych z późniejszej ustawy, skoro wiele zawodów i prac w nich wymienionych się powtarza? Otóż do ustalania 15-letniego zatrudnienia w szczególnych warunkach (oraz o szczególnym charakterze) wykonywanych przed 1 stycznia 2009 roku bierze się pod uwagę przepisy rozporządzenia, a wykonywanych po tej dacie w wykazach prac, które stanowią załącznik do ustawy. Okresy te dla pracowników, którzy pracowali zawodowo w obu okres mogą się za pracę w w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterzeJak uzyskać rekompensatę za prace w szczególnych warunkach? Trzeba legitymować się co najmniej 15-letnim stażem pracy przed 1 stycznia 2009 w szczególnych warunkach (lub w szczególnym charakterze), nie posiadać prawa do wcześniejszej emerytury (ani prawa do emerytury pomostowej) i wystąpić się z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym (a więc w przypadku mężczyzn to 65 lat, a w przypadku kobiet 60 lat).Wysokość rekompensaty zależy między innymi od stażu ubezpieczeniowego (liczy się okres składkowy i nieskładkowy przed 1 stycznia 2009 roku) oraz od długości okresu, w którym wykonywało się pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jak również wieku jaki osiągnęło się na dzień 31 grudnia 2008 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych pomnoży wszystkie wartości, a kwotę rekompensaty doda do kapitału początkowego emeryta (co ma ogromne znaczenie zwłaszcza dla tych, którzy większość okresu składkowego przepracowali przed 1999 rokiem). Zarówno emerytura jak i kwota rekompensaty są ofertyMateriały promocyjne partnera
tShNbA8. dds1s1e7a5.pages.dev/107dds1s1e7a5.pages.dev/233dds1s1e7a5.pages.dev/376dds1s1e7a5.pages.dev/240dds1s1e7a5.pages.dev/381dds1s1e7a5.pages.dev/397dds1s1e7a5.pages.dev/375dds1s1e7a5.pages.dev/86dds1s1e7a5.pages.dev/298
jeden dzień pracy w warunkach szczególnych